«ناهید کلوشانی» از راه‌اندازی کارگاه کارآفرینی می‌گوید که به دست معلولان می‌چرخد
ما هم شهروند درجه یک هستیم
راحله عبدالحسینی
«افراد دارای معلولیت»؛ این، تعریفی است که از خودشان دارند. نه معلول و نه توانیاب. اعضای بنیاد خیریه معلولان ایرانیان به واسطه همین تعریف، فاصله‌ها را از میان خود و دیگر افراد جامعه برداشته و با افتخار سرشان را بالا گرفته‌اند و می‌گویند: «ما هم شهروند درجه یک هستیم. ما هم مهارت‌هایی داریم.» بنیاد خیریه معلولان ایرانیان، سازمان مردم نهادی است که سال 1392 به همت «ناهید کلوشانی» راه‌اندازی شد. او که یکی از افراد دارای معلولیت است، به‌عنوان کارآفرین برتر شناخته می‌شود و توانسته برای 2هزار نفر کارآفرینی و اشتغالزایی کند. اعضای کارگاه بنیاد خیریه معلولان ایرانیان در خیابان پاسداران محله قبا در روزهای کرونایی فعالیت خود را بر دوخت ماسک متمرکز کرده‌اند. در حالی که قبلاً کارهای دیگر هنری شامل خیاطی، معرق، نقاشی و... در این کارگاه به راه بود.
فلج اطفال در 3سالگی، خلاصه ماجرای معلولیت «ناهید کلوشانی» است. او که تحصیلاتش را در رشته علوم آزمایشگاهی ادامه داد و سال‌ها در این حوزه فعالیت کرد سال 1392 به این فکر افتاد که بنیادی برای افراد دارای معلولیت راه‌اندازی کند که به دست خودشان اداره شود و بتوانند از مهارت‌هایشان کسب درآمد کنند. حاصل این جرقه ذهنی شد «بنیاد خیریه معلولان ایرانیان» که حالا 2هزار نفر از افراد دارای معلولیت را تحت پوشش قرار داده است.
آموزش ماهیگیری به جای دادن ماهی
کلوشانی، کارآفرین و رئیس هیئت‌مدیره بنیاد خیریه معلولان ایرانیان معتقد است افراد دارای معلولیت در جامعه ما از بستر خانواده و تلاش خود به جایی می‌رسند: «روزهای نخست که بنیاد خیریه معلولان ایرانیان را تشکیل دادیم به فکر ارائه خدمات رفاهی به معلولان بودیم. بعد از مدتی متوجه شدیم که حدود 90درصد این افراد هنرمند هستند. از قالیبافی و گلیم‌بافی تا معرق و عروسک‌سازی و ساخت زیورآلات. قریب به 200 نفر از افراد دارای معلولیت را دور هم جمع کردیم و از طریق خیّران به تعداد قابل توجهی سرمایه اولیه دادیم.» همین‌جا بود که کارآفرینی برای افراد دارای معلولیت دغدغه اصلی کلوشانی شد. بعد از واگذاری سرمایه اولیه، حالا باید به فکر بازار فروش محصولات بود. کلوشانی می‌گوید: «در نمایشگاه‌هایی که شهرداری مناطق برگزار می‌کرد، غرفه می‌گرفتیم و به این‌ترتیب بازار فروش محصولات را فراهم می‌کردیم. 3سال در بوستان‌های ملت و مجیدیه غرفه داشتیم. نمایشگاه هنر زنان دارای معلولیت در برج میلاد که سال 1397 به مدت 10 روز برگزار شد یکی از بهترین رویدادها برای بچه‌های ما بود که از شهرداری جایزه هم گرفت.»
مهارت‌آموزی و اشتغالزایی
کارگاه خیابان پاسداران از سوی یکی از خیّران در اختیار معلولان هنرمند قرار گرفته‌است. در این کارگاه علاوه بر خیاطی، معلولان هنرهای دیگری از جمله سفالگری، مجسمه‌سازی، پتینه‌کاری، موسیقی، خوشنویسی، نقاشی، معرق و... را توسط افرادی که دارای معلولیت هستند آموزش می‌بینند و محصولات و کارهای هنری خود را در همین کارگاه برای فروش ارائه می‌کنند. کلوشانی ادامه می‌دهد: «با شیوع کرونا حضور اعضا در کارگاه کم شده و کارگاه خیاطی فقط به دوخت ماسک که نیاز ضروری این روزهای جامعه است اکتفا کرده و دوخت مانتو و لباس متوقف شده‌است.» «خودکفایی و رفاه اجتماعی حق مسلم ماست» شعار اعضای بنیاد است. تمام تلاش خود را بر این گذاشته‌اند تا با تقویت مهارت‌های خود به توانمندی و خودکفایی برسند. می‌گوید: «از طریق بازارچه‌ها و جشنواره‌ها بازار کار برای بچه‌ها فراهم می‌کنیم. بازارهای فصلی و غرفه‌ها مقطعی است. اگر بتوانیم بازار دائمی داشته‌باشیم که خودشان هم فروشندگی کنند، گام بزرگی در زمینه توانمندسازی افراد دارای معلولیت برداشته‌ایم.»
عرصه نمود توانایی‌ها
برگزاری تورهای گردشگری تا قبل از شیوع ویروس کرونا یکی از برنامه‌های بنیاد بود که مدتی تعطیل شده‌است. کلوشانی می‌گوید: «تمام فعالیت‌های بنیاد با کمک خیّران انجام می‌شود. شعبه دیگر بنیاد در استان البرز با 400 نفر عضو دایر است. شعبه دیگری در سبزوار در آینده نزدیک افتتاح می‌شود.» تأمین جهیزیه برای زوج‌هایی که هر دو معلول هستند، تأمین سیسمونی، اهدای ویلچر، راه‌اندازی صندوق قرض‌الحسنه و ایجاد بنگاه‌های اقتصادی زودبازده از دیگر فعالیت‌های بنیاد است. کلوشانی ادامه می‌دهد: «تمام تلاش ما در بنیاد این است که افراد دارای معلولیت حال خوبی را تجربه کنند و از توانایی خود در هر سطح و اندازه‌ای که باشد برای بهتر شدن حالشان بهره‌ببرند.»
مناسب‌سازی معابرم آرزوست!
«علی کرمی کبیر» نایب رئیس هیئت‌مدیره بنیاد خیریه معلولان ایرانیان می‌گوید: «اگر فرد دارای معلولیت بخواهد از خانه‌اش بیرون بیاید و به سرکار و شغلش برود، اول باید یک ویلچر مناسب داشته باشد. هرکدام از معلولان با توجه به نوع معلولیت و فیزیک بدنی به یک نوع ویلچر نیاز دارند. در بنیاد، کلینیک ویلچر راه‌اندازی شده و به هرکدام از اعضا با توجه به نیازشان ویلچر داده‌می‌شود. بر فرض اینکه فرد معلول ویلچر مناسب داشته‌باشد و بتواند از خانه بیرون بیاید، باید زیرساخت درستی در شهر فراهم باشد که آن مناسب‌سازی اصولی معابر است. زمانی می‌توانیم بگوییم مناسب‌سازی انجام شده و به نتیجه رسیده که معلولان را در بوستان، سینما، رستوران و پیاده‌روها ببینیم. در حالی که معلولان جسمی، حرکتی برای استفاده از اکثر عابربانک‌ها به دلیل وجود پله با مشکل روبه‌رو هستند. برای تحقق شعار شهر دوستدار معلولان گام‌هایی برداشته‌شده است ولی هنوز تا رسیدن به استاندارد فاصله زیادی داریم.» کرمی‌کبیر با بیان اینکه معلولان بزرگ‌ترین اقلیت در هر جامعه‌ای هستند ادامه می‌دهد: «با توانمندسازی افراد دارای معلولیت در مشاغل مختلف و سایر فعالیت‌های اجتماعی فرصت‌های برابر برای آنها در جامعه ایجاد می‌شود و آنها هم می‌توانند با مسئولیت‌پذیری در جامعه حضور داشته‌باشند.»
فروش ماسک‌های پارچه‌ای
درست جلو در کارگاه بنیاد خیریه معلولان ایرانیان، میزی چیده‌شده از انواع ماسک‌های پارچه‌ای، ترشی و شربت‌های خانگی، زیورآلات دست‌ساز و... که همگی حاصل زحمات اعضای بنیاد است. «سوسن مرادی» یکی از افراد دارای معلولیت عضو بنیاد، روی ویلچر نشسته و متصدی فروش است. می‌گوید که از سال 1393 با بنیاد آشنا شده‌است: «مسئول بازارچه‌های بنیاد هستم. کرونا که آمد بیشتر کار ما به دوخت ماسک‌های پارچه‌ای معطوف شد. من هم مسئول فروش هستم. در کلاس‌های آموزشی بنیاد مثل نقاشی و عکاسی هم شرکت می‌کنم. اعضای بنیاد با وجود معلولیتشان خیلی فعال هستند. من هم همیشه هر‌کاری که در توانم باشد و از دستم برآید انجام می‌دهم.»
